Macaristan'da Tunç Çağı Mezarlığı MÖ 1500'de Köklü Yaşam Değişikliklerini Ortaya Çıkardı!

Macaristan'daki Tiszafüred-Majoroshalom'da bulunan Tunç Çağı mezarlığı, Orta Avrupa tarihinin önemli bir dönemine ışık tutuyor. Scientific Reports dergisinde yayınlanan bir araştırma, yaklaşık MÖ 1500 yıllarında insanların hayatında köklü değişiklikler yaşandığını ortaya koyuyor.

Eötvös Loránd Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Tamás Hajdu ve Bologna Üniversitesi’nden Dr. Claudio Cavazzuti liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi MÖ 1500 civarında insanların yeme alışkanlıklarının ve yaşam tarzlarının değiştiğini, hatta sosyal sistemin bile yeniden düzenlendiğini ortaya çıkardı.

Çok yönlü bu araştırma, hem Orta Tunç Çağı'nda (Füzesabony kültürü) hem de Geç Tunç Çağı'nda (Tümülüs kültürü) kullanılmış olan Tiszafüred-Majoroshalom Tunç Çağı mezarlığından elde edilen bulgulara dayanıyor. Bu sayede araştırmacılar, çağ değişmeden önceki ve sonraki geçim stratejilerini karşılaştırma fırsatı buldu.

Uzmanlar, Tümülüs kültürünün yayılmasının yeni grupların bölgeye gelmesiyle mi gerçekleştiğini, yoksa yerli halkın yaşamına devam edip yalnızca maddi kültürün mü değiştiğini anlamaya çalıştı. Buna ek olarak ekip, MÖ 1500 civarında arkeolojik olarak gözlemlenen yerleşim yeri değişikliklerinin bir yaşam tarzı değişikliğine işaret edip etmediğini, yani insanların yerleşik tarım yerine ağırlıklı olarak hayvancılık ve sık göç içeren bir yaşam tarzını benimseyip benimsemediğini de inceledi.

Araştırmanın sonuçları, Tiszafüred-Majoroshalom Tunç Çağı mezarlığında önemli değişimleri ortaya koyuyor. Azot kararlı izotop çalışmaları, Orta Tunç Çağı'nda insanların beslenme alışkanlıklarının oldukça çeşitli olduğunu gösteriyor. Toplum içindeki bu farklılıklar, özellikle hayvansal proteinlere erişim açısından beslenmede açıkça görülüyordu. Geç Tunç Çağı'na gelindiğinde ise bu farklılık azaldı, beslenme tekdüzeleşti ancak genel olarak daha yetersiz hale geldi.

Karbon izotop analizleri, hızlı yetişen ve yüksek enerji içeriğine sahip bir bitki olan darının, Geç Tunç Çağı'nın başında tüketilmeye başlandığını gösteriyor. Tiszafüred mezarlığından elde edilen veriler, Avrupa'daki bilinen en erken darı tüketimini işaret ediyor.

Stronsiyum izotop araştırmaları, Orta ve Geç Tunç Çağı'nda Tiszafüred'deki nüfusların farklı hareketlilik kalıplarına sahip olduğunu gösterdi. Geç Tunç Çağı'nda ise daha az sayıda göçmen tespit edildi ve bu kişiler öncekine kıyasla farklı göç kaynaklarından geliyordu.

Orta Tunç Çağı'nda Tiszafüred'de yaşayan halk arasında yerlilerin yanı sıra çok sayıda göçmen gözlemlenirken, bu kişilerin büyük olasılıkla Yukarı Tisza bölgesi ve Karpatların kuzey kesiminden geldiği düşünülmektedir. Geç Tunç Çağı'nda ise yerleşimciler Transdanubia ve Güney Karpatlar gibi daha farklı coğrafi bölgelerden gelmiş olabilir.

Yapılan radyokarbon testleri, göçlerin MÖ 1500'ler gibi erken bir tarihte başladığını gösteriyor. Bu durum, Tümülüs kültürünün ortaya çıktığı sıralarda daha batıdaki toplulukların Büyük Macar Ovası'na ulaştığı bilgisini de doğruluyor.

Sosyal yapı da farklılaştı. Geç Tunç Çağı'nın başlarında insanlar, uzun zamandır kullandıkları höyük yerleşimlerini terk ederek daha dağınık ve merkezi olmayan bir düzende yaşamaya başladı. Bu durum, beslenme alışkanlıklarına da yansıyan daha esnek ve daha az katı kurallara sahip bir toplum yapısı ortaya çıkardı.

Diş taşlarındaki mikro kalıntılar ve daha önce bahsi geçen izotop analizleri, bu dönemdeki insanların eskiye göre çok daha az hayvansal protein tükettiğini gösteriyor. Bu bulgu, Tümülüs kültürü insanlarının asıl uğraşının hayvancılık olduğu yönündeki eski düşünceyle pek uyuşmuyor gibi görünüyor.

Bu çalışma, Tümülüs kültürü insanlarının büyük ölçüde pastoralist (göçebe hayvancı) olduğu yönündeki önceki görüşü kesin olarak çürütüyor. Araştırma sonuçları, Tumulus kültürünün ortaya çıkışıyla bağlantılı değişimlerin, insanların yaşam tarzlarında, gömü geleneklerinde ve yerleşimlerinde görülen farklılıkları içerdiğini ortaya koyuyor. Bu farklılıklar, sadece geleneksel arkeolojik ve antropolojik çalışmalar modern biyoarkeolojik analizlerle birleştirildiğinde tam olarak anlaşılabilir.

Evrim Ağacı, sizlerin sayesinde bağımsız bir bilim iletişim platformu olmaya devam edecek!

Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.

Soru & Cevap Platformuna Git